వివేకానంద రాక్ మెమోరియల్ రూపశిల్పి ఏకనాథ్ రనడే

 

ఏకనాథ్ రనడే నవంబర్ 19, 1914న మహారాష్ట్రలోని అమరావతి జిల్లా టిల్టిలా గ్రామంలో జన్మించారు. తన అన్నయ్య దగ్గర చదువుకోవడానికి నాగపూర్ వచ్చారు. అక్కడ ఆయనకు రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ (ఆర్ఎస్ఎస్) వ్యవస్థాపక సర్‌సంఘ్‌చాలక్ డాక్టర్ హెడ్గేవార్‌తో పరిచయం ఏర్పడింది. రనడే చిన్నతనం నుండి ఎంతో ప్రతిభావంతుడు మరియు కొంటెవాడు కూడా, అనేక సార్లు అతను అల్లరి కారణంగా శాఖ నుండి బహిష్కరించబడ్డాడు; అయితే ఆ తర్వాత ఈయన అదే శాఖలో క్రమశిక్షణ కల కార్యకర్త అయ్యేరు. తను తలపెట్టిన ఏ పని అయినా పూర్తి చేసిన తర్వాతే విశ్రమించేవారు.

 

మెట్రిక్యులేషన్ పరీక్షలో ఉత్తీర్ణత సాధించిన తర్వాత, ఏక్‌నాథ్ సంఘ్ వ్యవస్థాపకుడు డాక్టర్ హెడ్గేవార్ వద్దకు వెళ్లి ప్రచారక్ కావాలనే కోరికను వ్యక్తం చేశాడు; కానీ డాక్టర్ జీ అతన్ని మరింత చదవమని ప్రోత్సహించారు. అందుకే, 1936లో గ్రాడ్యుయేషన్‌ పూర్తి చేసిన తర్వాత ఆయన ప్రచారక్‌గా వచ్చారు. మొదట్లో ఆయనకు నాగ్‌పూర్ చుట్టుపక్కల పని అప్పగించబడింది మరియు 1938లో మహాకౌశల్, తరువాత 1945లో, అతను మొత్తం మధ్యప్రదేశ్‌కు ప్రాంతీయ ప్రచారక్ అయ్యారు.

 

1948లో గాంధీ హత్యకు సంబంధించిన తప్పుడు ఆరోపణలతో సంఘ్‌ను నిషేధించారు. సంఘ్‌లోని ప్రధాన అధికారులందరూ పట్టుబడ్డారు. అటువంటి పరిస్థితిలో, దేశవ్యాప్త సత్యాగ్రహ బాధ్యత ఏకనాథ్ జీకి అప్పగించబడింది. అతను దేశవ్యాప్తంగా పర్యటించాడు, ఆ కాలంలో సత్యాగ్రహం చేయడానికి 80,000 మంది స్వయంసేవక్‌లను సిద్ధం చేశారు. సంఘ్, ప్రభుత్వం మధ్య చర్చలకు మౌళిచంద్ర శర్మ, ద్వారకా ప్రసాద్ మిశ్రా వంటి ప్రభావవంతమైన వ్యక్తులను ఏకనాథ్ జీ సిద్ధం చేశారు. దీంతో ప్రభుత్వం నిజం గ్రహించి  సంఘ్‌పై నిషేధాన్ని ఎత్తివేసింది.

 

ఆ తర్వాత ఏక్ నాథ్ ఏడాదిపాటు ఢిల్లీలోనే ఉన్నారు. 1950లో ఆయనకు ఈశాన్య భారతం బాధ్యతలు అప్పగించారు. 1953 నుండి 56 వరకు, ఆయన సంఘ్ ఆల్ ఇండియా పబ్లిసిటీ చీఫ్‌గా, 1956 నుండి 62 వరకు, సర్ కార్యవహ్‌గా ఉన్నారు. ఈ కాలంలో రనడే సంఘ్ పనిని నిర్వహించడానికి వివిధ సంస్థలకు స్వయంసేవక్‌లను  అందించాడు. నిషేధం సమయంలో సంఘ్ చాలా అప్పులు చేసింది. శ్రీ గురూజీ 51వ జయంతి సందర్భంగా సంఘ్‌ను ఆ సంక్షోభం నుంచి ఏక్‌నాథ్ జీ కాపాడారు.

 

1962లో ఆల్ ఇండియా ఇంటెలెక్చువల్ హెడ్ అయ్యాడు. స్వామి వివేకానంద జయంతి 1963లో జరిగింది. అదే సమయంలో, కన్యాకుమారిలో స్వామిజీ ధ్యానం చేసిన రాతిపై ఒక స్మారక చిహ్నం నిర్మించాలని నిర్ణయించి, ఈ పనిని శ్రీ ఏకనాథ్‌జీకి అప్పగించారు. దక్షిణాదిలో క్రైస్తవుల పని బాగా పెరిగింది. రనడే పనికి నాటి కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు అనేక అడ్డంకులను సృష్టించాయి; కానీ ఏక్‌నాథ్ జీ ప్రతి సమస్యను ఓపికగా పరిష్కరించారు. దాని స్మారక చిహ్నం కోసం చాలా డబ్బు అవసరం. వివేకానంద యువతకు ఆదర్శంగా నిలిచారని, పాఠశాలలు, విద్యార్థులు, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు, స్థానిక సంస్థలు, దేశ వ్యాప్తంగా ఉన్న ధనవంతుల దగ్గర డబ్బు సేకరించి ఏక్‌నాథ్‌జీ ప్రణాళిక రూపొందించారు. ఈ విధంగా అందరి సహకారంతో నిర్మించిన స్మారకాన్ని 1970లో రాష్ట్రపతి శ్రీ వరాహగిరి వెంకటగిరి చేతుల మీదుగా ప్రారంభించారు.

 

1972లో వివేకానంద కేంద్రం కార్యకలాపాలను సేవ వైపు మళ్లించారు. యువతీ, యువకులకు శిక్షణ ఇచ్చి దేశంలోని అటవీ ప్రాంతాలకు పంపించారు. ఈ పని నేటికీ కొనసాగుతోంది. కేంద్రం నుండి అనేక పుస్తకాలు మరియు పత్రికలు కూడా ప్రచురించబడ్డాయి. పని ఒత్తిడి వలన, విస్తృత పర్యటన వలన ఆరోగ్యం క్షీణించి,1982 ఆగస్టు 22న మద్రాసులో గుండెపోటుతో మరణించారు. కన్యాకుమారిలో నిర్మించిన స్మారకం ఎప్పుడూ స్వామి వివేకానందతో పాటు శ్రీ ఏకనాథ్ రనడే కీర్తిని కూడా తెలియజేస్తుంది చేస్తుంది.