ఆధునిక ఋషి.. భారతరత్న మోక్షగుండం విశ్వేశ్వరయ్య

VSK Telangana    14-Sep-2024
Total Views |


Mokshagundam Visveswaraya 

భారతరత్న మోక్షగుండం విశ్వేశ్వరయ్య జయంతిని ప్రతి సంవత్సరం ఇంజనీర్‌ల దినోత్సవంగా జరుపుతుంటారు. ఆధునిక ఋషి అనదగిన శ్రీ విశ్వేశ్వరయ్య 15 సెప్టెంబర్, 1860 అప్పటి మైసూర్ సంస్థానంలోని కోలార్ జిల్లా ముద్దెనహళ్లి గ్రామంలో జన్మించారు. ఆయన తండ్రి శ్రీనివాస శాస్త్రి సంస్కృత పండితులు, ఆయుర్వేద వైద్యులు. తల్లి వెంకచ్చమ్మ దైవభక్తి కలది. విశ్వేశ్వరయ్య తన 15వ ఏట తండ్రిని కోల్పోయారు.

భారతీయ అఖండ ఋషిపరంపరలో ఉన్నట్లుగానే విశ్వేశ్వరయ్యలో కూడా తత్వజ్ఞానం, శాస్త్రీయ దృక్పధం, ఉన్నతమైన విలువలు కనిపిస్తాయి.

బి.ఏ పరీక్ష పూర్తిచేసిన తరువాత మైసూర్ మహారాజ ఆర్ధిక సహాయంతో విశ్వేశ్వరయ్య ఇంజనీరింగ్ చదవడానికి పూనా సైన్స్ కాలేజీలో చేరారు. 1883లో ఆయన LCE, FCE (ఇప్పటి B.Eతో సమానం) పరీక్షల్లో ప్రధమ శ్రేణిలో ఉత్తీర్ణులయ్యారు.

హైదరాబాద్‌లో ఉద్యోగం : హైదరాబాద్ నిజాం దగ్గర కొద్దికాలం పనిచేసినప్పుడు మూసి నది వరదల నుంచి నగరాన్ని కాపాడేందుకు ఎలాంటి చర్యలు చేపట్టాలో సూచించారు.

మైసూర్ దివాన్‌గా: మైసూర్ మహారాజా విశ్వేశ్వరయ్యను తమ ఆస్థానంలో దివాన్ గా నియమించారు. ఆ పదవిని చేపట్టడానికి ముందు బంధుమిత్రులందరిని విందుకు ఆహ్వానించిన ఆయన సిఫార్సుల కోసం తన దగ్గరకు ఎవ్వరూ రాకుండా ఉంటామంటేనే తాను దివాన్ బాధ్యతలు స్వీకరిస్తానని వారితో చెప్పారు. ఆ తరువాత ఆ బాధ్యతలు చేపట్టిన విశ్వేశ్వరయ్య సంస్థానంలో విద్యా, పారిశ్రామిక అభివృద్ధికి అహోరాత్రాలు పని చేశారు. ఆయన కాలంలోనే అనేక పరిశ్రమలు వచ్చాయి. గంధపు చెక్క నూనె తీసే ఫ్యాక్టరీ, సబ్బుల తయారీ పరిశ్రమ, వివిధ లోహ పరిశ్రమలు మొదలైన ఎన్నో ఆయన కాలంలోనే వచ్చాయి. వీటన్నిటిలోకీ భద్రావతి ఉక్కు పరిశ్రమ చాలా ముఖ్యమైనది.

విశ్వేశ్వరయ్య మైసూరు రాజ్యంలో దివాన్‌గా పనిచేస్తున్న సందర్భంలో వారి కుటుంబ సభ్యులు ఒకరు తన ఉద్యోగ ప్రమోషన్ కోసం ఒక సంతకం చేయమని అడిగారు. కానీ ఆయన దానిని సున్నితంగా తిరస్కరించడం చూస్తే ఒక ఇంజనీర్ ఏ విధంగా నీతిపరమైన పాలనను అందించవచ్చనేది నిరూపించారు. దివాన్‌గా తనకు ప్రభుత్వం ఇచ్చిన కారును ప్రభుత్వ పనులకే ఉపయోగించి, తన పనిని, బాధ్యతలు ప్రజాసేవ కోసమే తప్ప స్వలాభం కోసం కాదన్న సూత్రాన్ని అనునిత్యం పాటించేవారు.
 
ఒక ఇంజనీర్‌గా సాంకేతికపరమయిన విషయాలపట్లనే కాకుండా ‘దేశం ఏమిచ్చిందని దూషించుట దోషం, దేశానికి ఏమిస్తే తీరును రుణశేషం’ అన్న దానికి కట్టుబడి, దేశంలోని పేదరిక నిర్మూలన కోసం, పేదల అభివృద్ధి కోసం వృత్తి విద్య ప్రాధాన్యతను పెంచే విషయంలో అనేక కార్యక్రమాలను రూపొందించారు.1917లో ఆయన మార్గదర్శనంలో బెంగళూర్ లో ప్రభుత్వ ఇంజనీరింగ్ కళాశాల ప్రారంభమయింది. దేశంలో ప్రారంభమయిన మొదటి తరం ఇంజనీరింగ్ సంస్థల్లో ఇది ఒకటి.

 

విశ్వేశ్వరయ్య కృషికి గుర్తులు:

కృష్ణ రాజ సాగర్ ఆనకట్ట

బృందావన్ గార్డెన్

భద్రావతి ఉక్కు కర్మాగారం

మైసూర్ బ్యాంక్

దక్కన్ ప్రాంతంలో నీటిపారుదల వ్యవస్థ

స్వయంచాలిత వరదనీటి గేట్లు (పూనా దగ్గర)

హైదరబాద్ కు వరద నీటి రక్షణ వ్యవస్థ

విశాఖపట్టణం రేవులో భూకోతను నివారించడం

తిరుమల, తిరుపతి మధ్య రోడ్డు నిర్మాణానికి ప్రణాళిక

ఆసియాలోనే మొదటి విద్యుత్ ఉత్పత్తి ప్లాంట్

మైసూర్ సబ్బుల ఫ్యాక్టరీ

శ్రీ జయాచామరాజేంద్ర పాలిటెక్నిక్ కళాశాల

బెంగళూరు వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం

స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ మైసూర్

మైసూర్ చక్కెర మిల్లులు

కృష్ణ రాజ సాగర్ ఆనకట్ట, బృందావన్ గార్డెన్స్ :
 
 
Brindavan Garden
 
కెఆర్ఎస్ ఆనకట్ట అద్భుత ఇంజనీరింగ్ సాంకేతిక నైపుణ్యానికి ఉదాహరణ

ఈ ఆనకట్టను 1932లో మాండ్యా జిల్లాలో కావేరి నదిపై నిర్మించారు. కృష్ణరాజ వడియార్ – IV హయాంలో నిర్మించిన ఈ ఆనకట్ట ఎత్తు 125 అడుగులు, పొడవు 8,600 అడుగులు, నీటి నిల్వ సామర్ధ్యం 49 బిలియన్ ఘనపు అడుగులు.

ఇది ప్రపంచంలోనే స్వయంచాలిత వరద గేట్లు కలిగిన మొట్టమొదటి ఆనకట్ట. దీనికి ఆనుకునే ప్రఖ్యాత బృందావన్ గార్డెన్స్ ఉంది.

పదవీవిరమణ చేసిన రోజున శ్రీ విశ్వేశ్వరయ్య తన అధికారిక వాహనాన్ని వదిలిపెట్టి నడుచుకుంటూ ఇంటికి వెళ్లారు. తాను పదవిలో లేనుకనుక ఆ వాహనాన్ని వాడరాదన్నది ఆయన పాటించిన నియమం. ఇలా ఆయన విలువలతో కూడిన సాదాసీదా జీవనాన్నే గడిపారు.

ఓసారి అమెరికాలో ఒక 75 అడుగుల ఎత్తులో ఒక యంత్రం పనితనాన్ని పరిశీలించాల్సిన అవసరమొచ్చింది. అక్కడున్న వారు ఎవరు ముందుకు రాలేదు. అప్పుడు భారతదేశం బృందానికి నాయకత్వం వహిస్తున్న 85 ఏళ్ళ విశ్వేశ్వరయ్య స్వయంగా 75 అడుగుల పైకి నిచ్చెన ద్వారా ఎక్కి ఆ యంత్రం పరిశీలన చేసి క్రిందకు దిగాడు. ఈ సంఘటన ఆయనలోని కర్తవ్యనిష్టకు, నిరాడంబరతకు నిదర్శనం. ఇది మన ప్రస్తుత ఇంజనీర్లకు, విద్యార్థులకు ఆదర్శప్రాయం. 
 
100 సంవత్సరాలకు పైగా పూర్ణ జీవితాన్ని గడిపిన శ్రీ విశ్వేశ్వరయ్య 14 ఏప్రిల్, 1962లో స్వర్గస్థులయ్యారు.

గతాన్ని మరచిపోవద్దు, దేశీయ పద్దతులలో విశ్వాసం ఉండాలి, ఆధునిక శాస్త్ర పరిజ్ఞానాన్ని అందిపుచ్చుకుని దేశానికి ఉపయోగించాలన్నవి ఆయన జీవితం యువతకు ఇచ్చే సందేశం.

Arise Bharat సౌజన్యంతో…

This Was First Published In 2020 

Indian Engineer Mokshagundam Visvesvaraya Engineers Day